RZYMSKOKATOLICKA PARAFIA NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY
KRÓLOWEJ POLSKI w CZERNICY
__________________________________________________________________________________________________________________

Artykuły archiwalne Znaku Pokoju  -  034/2002  /  luty

 

Kliknij w miniaturę okładki, aby przejść do dużego formatu


Spis streści:

- Wielki Post już się zaczyna

- O Gromniczna Matko nasza
- Przeżywanie Wielkiego Postu
- Miej serce i patrzaj w serce
- Budżet Gminy na rok 2002
- Odwołani do wieczności
- Obdarowani godnością dzieci Bożych
- Św. Jan Maria Vianey

- Dni skupienia dla nowożeńców
- Nabór do klas pierwszych ponadgimnazjalnych
- Szkoła o wielkim sercu
- Tytuł honorowy dla prezesa OSP
- Jak samemu przepowiadać pogodę
- Podziękowanie
- Wiara i nadzieja wśród chorych
 

 

Wielki Post już się zaczyna

Już zamilkły huczne bale,
Żegnaj na rok karnawale.
Królowałeś tu od świąt,
Teraz smutny idziesz stąd.

Słyniesz z uciech i rozpusty,
Twoim synem - Czwartek Tłusty.
I niejeden tęgi Bartek,
Nie szczędzi się w tłusty czwartek.

Nie boi się, że przytyje,
Wcina pączki - raz się żyje!
Po nim w środę o dwunastej,
Nim karnawał całkiem zaśnie.



.
 
Kończą zasuwać walczyka,
Przerywa swą grę, muzyka.
Rozbawieni na szybcika,
Rzucają się po śledzika.

W sercu mają żalu wiele,
Przecież dzisiaj już Popielec.
A w Popiele to w kościele,
Tyle ludzi jak w niedzielę.

Ksiądz się chyli nad ich czołem,
Czyni znak krzyża popiołem,
No i słowa te dorzuci,
"Z prochuś powstał, w proch się obrócisz".

Niejednemu zrzedła mina,
Wielki Post się już zaczyna.

KM

do spisu treści
 


 

O Gromniczna Matko nasza

Gdy grom nieba strzelać będzie,
I ziać ogniem błyskawice.
Ty się nie trwóż, lecz się pomódl
I szybko zapal gromnicę.

Bo, jak sama nazwa mówi,
Przed gromem gromnica chroni.
Wyratuje Cię w nieszczęściu,
Ciebie i dom twój obroni.

Konającemu gromnicę
Zapaloną daj do ręki.
Ona drogę mu rozjaśni,
Zelży strach jego i męki.
Oczy świata już nie widzą,
Ale w tej światłości toni,
Ręce dawno już omdlałe,
Świecę zaciskają w dłoni.

Ona duchy, myśli czarne
I ciemności wnet rozprasza.
W niej twa wielka moc i siła,
O Gromnicza Matko nasza.

KM

do spisu treści
 


 

Przeżywanie Wielkiego Postu

Wielki Post rozpoczyna się Środą Popielcową. Ksiądz popiołem z zeszłorocznych palm posypuje głowy zebranych w kościele, wymawiając słowa: "Prochem jesteś i w proch się obrócisz". Podejdź i ty do księdza. Ta szczypta popiołu na głowie, którą przyjmujesz, to znak, że jesteś świadomy swojej śmierci, bo na co dzień się o niej nie pamięta. Popielec to jest ta chwila, kiedy patrzysz śmierci w oczy, w oparciu o Jezusa. Możesz wtedy spokojnie myśleć o dniu ostatecznym, gdy starasz się tak żyć i tak umrzeć jak Jezus, dla którego najważniejszy jest człowiek. I to każdy. Choćby najbiedniejszy i nieporadny. Gdy przychodzisz na Msze święte niedzielne w czasie wielkiego postu - a więc w okresie od Środy Popielcowej aż do Wielkiego Tygodnia - a nawet w dnie powszednie, intensywnie uczestniczysz w historii życia Jezusa, która się działa przed wiekami, ale do której faktycznie i ty teraz należysz. Chodzi o to, abyś się nawrócił. Byś poszedł za Jezusem, jak poszli Apostołowie. Bo i oni, choć dołączyli do Jezusa, to przecież nie wszystko od razu rozumieli. I nie całkiem mieli uczciwe intencje. A Jezus był dla nich wszystkich wyrozumiały i chciał ich nauczyć miłości. Poza tym uzdrawiał, bo litował się nad trędowatymi, sparaliżowanymi, niewidomymi i głuchymi. I wciąż nauczał. Wielu nawrócił: Mateusza celnika, faryzeusza - Nikodema, grzesznicę Marię. Ale Jemu zależy również na tobie. Byś się nawracał ku Bogu, który jest miłością.

E.K.

do spisu treści
 


 

Miej serce i patrzaj w serce
(A. Mickiewicz)

23 grudnia 2001 odbyło się w Ośrodku Kultury i Sportu w Gaszowicach szczególne spotkanie opłatkowe. Różniło się od wielu innych organizowanych w tym czasie przez liczne grupy i zakłady pracy. Uczestniczyli w nim ludzie mieszkający na terenie całej gminy. Łączyła ich samotność i skromne warunki życia. Poczęstunek przygotowany został przez pracowników OKiS oraz GBP w Gaszowicach z filiami w Czernicy i w Łukowie. Stoły suto zastawione różnymi potrawami, które ufundowane zostały przez miejscowych sponsorów:

- Sklep Spożywczy Marii i Czesława Skupniów, Szczerbice
- Sklep Rolno - Spożywczy Joanny Zawioła, Gaszowice
- Unimarket s.c. Urszuli i Jacka Mazurków, Gaszowice
- Hurtownia Spożywcza Katarzyny JonderKo, Łuków Śl.
-Twist s.c. Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe Krauze - Bluszcz, Gaszowice

Wszystkim dobroczyńcom należą się podziękowania za ofiarność i dobroć serca.
Spotkanie opłatkowe przygotowane zostało dla 30 osób. Chociaż frekwencja nie była 100%, to warto było zorganizować to spotkanie dla tych, którzy odpowiedzieli na zaproszenie. Już na schodach byli oni serdecznie witani przez Wójta Gminy Gaszowice Andrzeja Kowalczyka. Do wspólnego stołu z przybyłymi i wójtem zasiedli także kierownik ZOS Danuta Zimoń oraz inicjator spotkania dyrektor OKiS Jerzy Białek.

Po uroczystym powitaniu i połamaniu się opłatkiem, nadszedł czas na składanie sobie życzeń. Ile szczęścia i radości można było dostrzec w oczach samotnych i biednych ludzi. Potem był wspólny posiłek, śpiewanie kolęd i niekończące się rozmowy. Spotkanie upływało w miłej atmosferze. Czas biegł nieubłaganie. Nadeszła chwila pożegnania. Ze strony zaproszonych padło wiele słów podziękowania pod adresem organizatorów.

E.K.

do spisu treści
 


 

Budżet Gminy na rok 2002

Ustala się dochody budżetu gminy na rok 2002 w wysokości 9.968.126

W tym dotacje celowe
- dochody realizowane w zakresie administracji rządowej i innych zadań zleconych ustawami w wy¬sokości 373.554
- dochody realizowane w zakresie zadań własnych 12.517
- dochody własne 9.582.055,00

a) podatek rolny 55.000,00
b) podatek leśny 500,00
c) podatek od nieruchomości 1.282.000,00
d) opłata skarbowa - 25.000,00
e) podatek od środków transportowych - UG 54.000,00
f) udział w podatku stanowiącym dochód budżetu państwa 2.783.062,00
g) dochody ze sprzedaży wyrobów i składników majątkowych 210.000,00
h) opłata eksploatacyjna 638.000,00
i) część oświatowa subwencji ogólnej dla jed. samorz. teryt. 3.700.594,00
j) wpływy z karty podatkowej 10.000,00
k) podatek od spadków i darowizn 50.000,00
I) wpływy z opłaty targowej 8.500,00
ł) wpływy z opłaty administracyjnej za czynności urzędowe 9.084,00
m) część rekompensująca subwencji ogólnej dla jedno samo. ter. 452.344,00
n) część podstawowa subwencji ogólnej dla gmin3.670,00
o) koncesje na alkohol 120.000,00
p) dochody własne jedno budżetowych 80.000,00
r) podatek od czynności cywilnoprawnych 60.000,00
s) odsetki od nieterminowych wpłat 15.301,00
t) odsetki od środków na rachunkach budżetowych 25.000,00

wydatki zadań zleconych w tym:

- wydatki realizowane przez administrację rządową oraz innych zadań zleconych ustawami 373.554
- wydatki realizowane w zakresie zadań własnych gminy 12.517
- wydatki na zadania publiczne wynikające z porozumień między jednostkami samorządu terytorialnego 807.000,00 z tego:

a) rolnictwo i łowiectwo - 627.000,00 (oczyszczalnia ścieków)
b) bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa - 10.000,00 (PSP Rybnik)
c) transport i łączność - 170.000,00 (autobusy komunikacji lokalnej)

Zadania własne:
a) rolnictwo i łowiectwo 110.000,00
b) transport i łączność 630.000,00
c) gospodarka mieszkaniowa 510.000,00
d) działalność usługowa 300.000,00
e) administracja publiczna1.500.000,00
f) bezpieczeństwo publiczne i ochrona p.poż. 100.000,00
g) różne rozliczenia 95.000,00
h) oświata i wychowanie 3.801.865,00
i) ochrona Zdrowia 130.000,00 z tego:
- profilaktyka przeciwalkoholowa 120.000,00
- dofinansowanie ośrodka dla dzieci niepeł. Rybnik 10.000,00
j) opieka społeczna 200.000,00
k) edukacyjna opieka wychowawcza 578.430,00
I) gospodarka komunalna i ochrona środowiska 200.000,00
ł) kultura i ochrona dziedzictwa narodowego 288.000,00
m) kultura fizyczna i sport 130.000,00
n) obsługa długu publicznego 9.160,00

Nadwyżkę budżetową w kwocie 192.600,00 zł. przerzuca się na spłatę kredytów długoterminowych.

do spisu treści
 


 

Odwołani do wieczności

Śp. RYSZARD MROZEK, 82 lata CZERNICA  - Pogrzeb 30.11.2001 r.

Śp. MAGDA PROCEK 17 lat ŁUKÓW ŚL. - Pogrzeb 26.12.2001 r.

Sp. PAWEŁ NIESTRÓJ 73 lata CZERNICA - Pogrzeb 31.12.2001 r.

Sp. ELŻBIETA CHOWANIEC 77 lat ŁUKÓW ŚL. - Pogrzeb 10.01.2002r.

Sp. ZYGMUNT DRECHSLER 74 lata SZCZERBICE - Pogrzeb 16.01.2002r.

Śp. ERWIN RYDYGIEL 74 lata CZERNICA - Pogrzeb 17.01.2002r.

Módlmy się "aby mogli na wieki oglądać Ciebie, swojego Stwórcę i Odkupiciela".
(z liturgii pogrzebu)

do spisu treści
 


 

Obdarowani godnością dzieci Bożych

Igor Maurycy Jonderko Łuków Śl. ul. Wolności - Ochrzczony 16.12.2001r.

Wiktoria Elizabeth Honisch Dachu - Ochrzczona 25.12.2001r.

Marek Piotr Weczerek Czernica ul. Podleśna - Ochrzczony 30.12.2001r.

Helena Marta Mikułka Czernica ul. Wolności - Ochrzczona 20.01.2002r.

Mariusz Łukasz Achtelik Łuków Śl. ul. Lipowa - Ochrzczony 20.01.2002r.

do spisu treści
 


 

Św. Jan Maria Vianey

Wchodząc do starego, murowanego Kościoła w Ars we Francji koło Lyonu, każdy zauważy na prawej stronie przezroczystą trumnę, w której widać ciało spoczywającego tam od 140 lat proboszcza ubranego w szatę liturgiczną. Głowa pochylona nieco w stronę wiernych parafian, a na twarzy pokój i nadzieja. Bo tak zasnął w Panu w 1859 roku. Dziś Święty! Był synem małorolnego chłopa, z rodziny wielodzietnej. Po latach wielkich trudów życia i sytuacji politycznej Rewolucji Francuskiej jak i studiów - został kapłanem i proboszczem w Ars. Wchodząc do parafii z nominacją na proboszcza ucałował ziemię. Prawdopodobnie Jan Paweł II przejął od niego ten sposób witania odwiedzanych krajów i narodów. Duszpasterzował w oparciu o naukę Jezusa Chrystusa, naśladując Jego życie w prostocie, ubóstwie i miłości. Świadczą o takim życiu proboszcza jego rzeczy osobiste, umeblowanie i szaty liturgiczne w jego domu, który był plebanią, a dziś muzeum. W 10 roku proboszczowania przybyło do Ars 20 tyś pielgrzymów. W ostatnim roku swojego życia miał przy konfesjonale 80 tyś. Penitentów, począwszy od ludzi prostych, aż po elitę paryską. Przez 41 lat duszpasterstwa w parafii, przez Ars przewinęło się około miliona ludzi. Papież Pius X dokonał jego beatyfikacji, a do chwały ołtarzy wyniósł go w roku jubileuszowym - 1925 papież Pius XI i ogłosił patronem proboszczów. Dziś Ars należy do najbardziej uczęszczanych sanktuariów świętych Pańskich, we Francji.

do spisu treści
 


 

Dni skupienia dla nowożeńców

W tym roku odbędą się w Pszowie o godzinie 14.00 w Domu Parafialnym (za Strażą Pożarną). Przewidziana jest Msza Św. w terminach:

10 marca 2002,
16 czerwca 2002,
15 września 2002,
  8 grudnia 2002.

do spisu treści
 


 

Nabór do klas pierwszych ponadgimnazjalnych

CZCIGODNI PARAFIANIE
Rozpoczyna się nabór do klas pierwszych szkoły ponadgimnazjalnej nowego typu.

W związku chcielibyśmy powiadomić o możliwości podjęcia nauki w naszej szkole - Liceum Ogólnokształcącym Sióstr Urszulanek w Rybniku. Uczennice zainteresowane naszą szkoła zapraszamy do udziału w dniach otwartych 22 i 23 lutego 2002 r. o godzinie 10.00

DYREKTOR

do spisu treści
 


 

Szkoła o wielkim sercu
"Umiłowani, jeśli Bóg tak nas umiłował, to i my winniśmy się wzajemnie miłować."
(1J 4,11)

Krwiolecznictwo to dział lecznictwa, który wymaga szczególnego leku, jest nim krew. Chociaż dzisiaj znajduje się wiele preparatów mogących zastąpić w niektórych przypadkach jej ubytki, to jednak nic nie zastąpi tego, co naturalne - dobranej odpowiednio krwi drugiego człowieka. Dlatego musi być ktoś mogący oddać potrzebującemu pewną ilość tej cennej tkanki - tym kimś jest krwiodawca. Na całym świecie niektórzy spośród nas oddawali i oddają krew, by ratować życie innych. Dzięki tym anonimowym dawcom można uratować życie innym, lub przywrócić im zdrowie. Ludzi oddanych pomocy innym nie brak również w naszej szkole, nie można jednak powiedzieć, że jest ich za dużo. Ktoś kiedyś powiedział: " ... gdyby każdy z nas raz w życiu oddał krew, to nie byłoby problemu z pokryciem zapotrzebowania na ten cenny lek".

Szkolne Koło PCK i HDK przy Zespole Szkół Zawodowych w Rydułtowach ma długą i bogatą historię. Koło rozpoczęło działalność w ówczesnej Zasadniczej Szkole Górniczej przy KWK "RYDUŁTOWY". Można powiedzieć, że jest to pionierskie koło. Najstarszy zachowany dokument świadczący o działalności - dotyczy 1974 roku. Koło działało spokojnie bez rozgłosu, otrzymując wsparcie ze strony kopalni. W tamtych czasach przyjmowaliśmy to jako normalność. Dzięki kopalni udało się młodym krwiodawcom wyjechać dwa razy do Warszawy i Centrum Zdrowia Dziecka, łącząc służbę krwi i turystykę. Była to nagroda dla młodych krwiodawców za ich poświęcenie.

Czasy się zmieniły, ale młodzież jak zawsze potrafi stanąć na wysokości postawionego jej zadania. Tak jak kiedyś, tak i dziś z poświeceniem oddaje krew. Od kwietniu 2000 roku, co jakiś czas gościmy w naszej szkole ekipę wyjazdową Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa z Raciborza. Można powiedzieć, że był to strzał w dziesiątkę - reakcja młodzieży zaskoczyła wszystkich. Młodzi ludzie mogą oddawać krew, nie opuszczając swojej szkoły, a przykład zachęca innych, bo oddawanie krwi odbywa się na oczach wszystkich. Takie działanie mobilizuje pozostałych uczniów.

W dniach od 9-11 kwietnia 2001r. nasi krwiodawcy gościli u oo. Franciszkanów w Niepokalanowie skąd wyruszali na zwiedzanie stolicy (była to najtańsza oferta dotycząca noclegu i wyżywienia). W drugim dniu wycieczki tj. 10 kwietnia członkowie naszego koła oddawali krew w Centrum Zdrowia Dziecka - była to trzecia akcja w historii naszej działalności. Uczestnicy wyjazdu byli zadowoleni z tego, że mogli poznać stolicę. Poznali także wspaniałego pełnego młodzieńczego wigoru (dziewięćdziesięciodwu letniego) Rydułtowika brata Iwo Achtelika. Rozmowa z bratem Iwo była dla wielu dużym przeżyciem, a szczególnie jego opowiadania o świętym o. Maksymilianie. Wyjazd do Warszawy udał się dzięki pomocy naszych sponsorów tj. Rady Rodziców naszej szkoły, Związków Zawodowych: NSZZ "Solidarność", ZZ Górników, ZZ "Kadra", "Solidarność 80" i ZZ Maszynistów Wyciągowych. Pomocną dłoń wyciągnęła również do nas Spółdzielnia Mieszkaniowa z Wodzisławia. Chociaż od tego czasu minął już prawie rok to nie zapominamy o należnej wdzięczności.
Od 1997 roku organizowany jest wojewódzki turniej wśród szkolnych kół HDK, który ma na celu propagowanie wśród młodzieży województwa śląskiego tego humanitarnego odruchu, jakim jest umiejętność służenia innym w potrzebie. Co roku bierzemy udział w tym turnieju. W roku szkolnym 1999/ 2000 zajęliśmy IV miejsce legitymując się wynikiem 27,65 litra krwi. W minionym roku znaleźliśmy się na VII miejscu mając na koncie 65,08 litra krwi. Pierwsze miejsce w tej edycji konkursu zajął Zespół Szkół Zawodowych z Wodzisławia. W turnieju przegraliśmy, ale czujemy się zwycięzcami. Za naszym przykładem poszły szkoły z Wodzisławia, Pszowa i Radlina. Naszą działalność dokumentujemy. W krótkiej historii rydułtowskiego Zespołu Szkół możemy się pochwalić tym, że do końca 2001 roku oddaliśmy około 190 litrów krwi i jej pochodnych.

24 stycznia br. odbyła się kolejna akcja w naszej szkole. Staraliśmy się ją nagłośnić wśród rydułtowskiej społeczności, poprzez rozklejanie plakatów i ogłoszeniu w parafiach. Na taki pomysł wpadła młodzież szkolna, która jest coraz bardziej świadoma potrzeb w zakresie ratowania ludzkiego życia. Społeczność nasza odniosła sukces. Oddaliśmy 34,15 litra krwi i 0,95 litra osocza. Znaleźli się także nieliczni mieszkańcy Rydułtów, którzy odpowiedzieli na nasz apel. Dziękujemy im za to i jesteśmy przekonani, że ich liczba będzie systematycznie rosła.

Podczas akcji gościliśmy władze miasta: Burmistrza pana Henryka Niesporka i Przewodniczącego Rady Miasta pana Mariana Maćkowskiego. Odbyła się mała "robocza" uroczystość obaj panowie udekorowali jednego z dawców odznaką "ZASŁUŻONY HONOROWY DAWCA KRWI" III stopnia, na którą zasłużył sobie wieloletnim oddawaniem krwi. Pośród naszych wychowanków ZSZ dochowaliśmy się już Zasłużonych Honorowych Dawców są to Przemysław Chwołka i Szymon Pyszny. Dziękujemy proboszczom parafii za zaangażowanie w propagowanie tej idei oraz władzom miasta za przychylność. Nurtuje nas jeszcze pytanie: "czy w tym roku uda się wyjechać do Warszawy?" - liczymy, że nie zostaniemy z tym zamiarem sami.

 

Antoni Tomanek

do spisu treści
 


 

Tytuł honorowy dla prezesa OSP

Z końcem października 2001 roku w miejscowości Hukvaldy w Czechach odbyła się miła uroczystość, gdzie na podzamczu nadano tytuł honorowego obywatela Królestwa Wołoszczyzny Morawskiej Prezesowi naszej Ochotniczej Straży Pożarnej Jerzemu Kawulokowi. Królestwo Wołoszczyzny Morawskiej znajduje się na wschodnich Morawach. Wystarczy wspiąć się na górę Radhost i zobaczyć je w całej okazałości. Na wschodzie graniczy ze Słowacją, wystarczy tylko powędrować ścieżką po grzbietach Jaworników i Białych Karpat. Na północy Wołoszczyzna sąsiaduje z Lachami, oraz z ich miastami Frydek i Mistek, jak również z Nowym Jiczinem i Priborem. Tam gdzie słoneczko zachodzi są góry mniejsze, za Hostynem przechodzą już do bogatszego sąsiada na Hane. Jeszcze bardziej na południe, obok Żlina w Wizowicach i koło Slawiczina są wołoskimi sąsiadami morawscy Słowacy i Lubaczowskie Zalesie. Największym jednak majątkiem Wołochów Morawskich są ich obyczaje, mądrość ludowa, piosenki, tańce, oraz dobrego gatunku śliwowica.

Bronisław Żurek

do spisu treści
 


 

Jak samemu przepowiadać pogodę

Będzie odwilż.
Gdy śnieg pada wielkimi, ciężkimi płatami. Gdy pada dużymi płatkami podczas mrozu, a przy tym wiatr wieje od południa. Gdy śnieg pod stopami przestaje skrzypieć.

Będzie silny mróz.
Gdy śnieg zaczyna skrzypieć pod nogami. Gdy śnieg pada drobnymi płatkami i jest podobny do gradu. Gdy przybywający lub ubywający księżyc świeci zimą jasno, bardzo pięknie i srebrzyście w środku tarczy, zaś rogi ma ostre, to można oczekiwać mrozu i słonecznej pogody.

Będzie śnieg.
Gdy mróz był silny i nagle złagodniał, dodatkowo zrobiło się ciemno i pochmurno, można oczekiwać opadów śniegu. Dużo śniegu spadnie, gdy spadają drobne małe płatki.

Będzie zmiana pogody.
Księżyc w "lisiej czapie" zapowiada zawsze zmianę pogody, deszcz, wiatr lub śnieg.

do spisu treści
 


 

Podziękowanie

Składamy podziękowania sołtysowi Łukowa Śląskiego
za udostępnienie sali OSP na zabawę karnawałową,

oraz obsłudze pomocnej przy zorganizowaniu imprezy.

RADA RODZICÓW Przedszkola w Czernicy

do spisu treści
 


 

Wiara i nadzieja wśród chorych

Przyczyną wielu różnych chorób jest stres, który prędzej czy później odbija się na naszym zdrowiu, gdy nie umiemy sobie poradzić z negatywnymi myślami, kłopotami czy też porażkami, które wpływają na naszą psychikę. Wtedy pojawiają się różne choroby, nerwice, depresje, które osłabiają nasz organizm i niszczą nasze życie. Żeby się wyrwać z tego dołka trzeba mieć w sobie dużo siły i uwierzyć w możliwość powrotu do zdrowia. Ta siła drzemie w każdym człowieku, tylko nie każdy umie z niej korzystać. Załamany zażywa różnego rodzaju tabletki, które nie skutkują, bo okazuje się że jest to choroba duszy, która wymaga dużo siły psychicznej. Wtedy człowiek szuka porad u psychologów, którzy próbują te siły drzemiące w nim pobudzić, a rozpoczynają od leczenia duszy. Lecz dużo zależy od chorej osoby czy chce sobie pomóc i uwierzyć w siebie. Do tego jednak potrzebna jest wiara i nadzieja. Wiara jest najlepszym lekarstwem dla duszy, nadzieję można znaleźć w rodzinie, wśród przyjaciół, oraz w wierze. Po pewnym czasie, gdy człowiek wyzwoli się z depresji i lęków będzie wdzięczny tym, którzy podzielili się z nim swoimi radami, pomogli pokonać niepowodzenia.

Parafianka

do spisu treści